KISA YANDAOL

Ti arao lagi tuturan laid. Tuturan jalama seganao sawo. Kisa Yandaol ya sawo ao.

Kisa ti  suang tanutur gama jalama tatuwo tad tagulu lagi.

Yandaol ya sawo ao ti karijan duo namaong raraw parai tiap-tiap adaw. Malumla kalaw andi agaon namaong maye la parai kanaon kara  kanaon gabuk. Kalaw anjaop parai susa la jadi ao. Anjaop arao la kan kanaon.

Duo ti garaom mok sulap diok. Sulap raraw kain jati. Sukup-sukup gayao ntuk alan madaop ya alan bagancak gala. Sino la alan duo namaong raraw duo eno.

Duo ti anjop arao anak. Duo arao ngiaw sanginan asu manyanai. Asu ti maya nyugut duo magaraom mok alan diok duo eno,  suma andila senalom tapi mok pantaran saribow gala.  Mancoi ni. Arao ni ntuk ngenjaga pintu alan. Kalaw jalama arao mikot asu ti muda misiw.  

Sadaop adaw eno sawo Yandaol ti ngabubuh mbuyat gala. Andi nyungkad nubur. Agas duo andi pa suang lagi tinggol ao jadi paksala duo jimat-jimat bagancak nubur la maye agas duo. Salalu ao macam eno la ayu iyaw jalama masa tagulu sawaktu ero manamaong raraw.

Mancoi ni gena duo seganao sawo ti nakan saboi-saboi naye mbuyat miso kudut gayao eno enakan duo.

"La Ndol. Naye mbuyat ti nakan tadao. Uno la isu tadao nyumad asu adao ti!" kain sawo Yandol ngara di Yandaol. Salalu ao kalaw arao labi akan-akan eno la yo kan isu duo nyumad asu duo yo sanginan eno.

"Banaor ni," jawap Yandaol. "Andi apa, umbuh labu kakal lagi arao. Takan gala di diso, ' ara Yandol li mok sawo ao.

"Tapi Ndol labu ti asu andi pandai makan," kain sawo Yandaol nganjawap.

" LABU LABU MAKAN NI AKU,"   katab asu duo ti batuntut. Macam eno la katab yo narangow duo.

Wow. Nakasaot gena Yandaol ya sawo ao nakakito asu duo pandai batuntut macam eno. Dapadaw lagi. Adaw kan liom suda.  

"Yaw Ndol. Asu tadao ti pandai batuntut," kain sawo Yandaol ngara anao ao. Enintong ao rabah asu duo eno. Kalaop-kalaop gala mata ao mengintong di duo.

Nalakak banaor gena duo Yandol seganao sawo ti kuma.

"Mancoi tadao midu Ndol. La matai tadao kanaon asu tadao ti la,"  kain sawo Yandaol ti kuma.

Uno lagi lingkas-lingkas duo ti nidu nendau tad sulap duo ti nuju li mok alan sulap jalama sambila raraw duo eno. Mikang panaw duo midu eno kan ngaduan asu duo. Asu duo ti pun naya nyugut duo tad likud. Andi mau mapong. Makin laju duo manaw, makin laju asu duo eno basimbul nyugut di duo. Kan kampusan napas duo seganao sawo manaw mikang-mikang sabaoi-sabaoi li mok alan jalama sambila eno baru sanang gena duo. Asu duo kakal ni nyugut di duo tad likud.

" Uno hal ao? " uwot jalama lain ti kuma pabila nakakito rabah Yandaol ya sawo ao napusat nalakak.

"Ti. Asu endo ti pandai bantutut," jawap sawo Yandaol. 

Enintong ero rabah asu duo eno anjaop ni arao ruba-ruba  rupa ao. Macam biasa gala. Ikiw ao kipos-kipos mayak gena sabab andi suat duan gama empuan ao ti kuma.


Na manino la kisa sarita Yandaol ti kuma. Kisa asu ao pandai bantutut. Pandai nyimbar tuntut jalama. Banaor ka asu ti pandai batuntut macam jalama?  Ganjil ni tapi uno gala senalom dunya ti sengaye buli balaku. Suma Alatala gala yo pandai. Jati  sabagai manusia memang andi kalap pandai sengaye eno.


Ok la. Iti suma sarita laid. Sarita jalama nalakak. Uno hal ao kalaw duo Yandaol ti kuma andi nidu? Andi la jati kalap pandai.

Suba-suba la muyun kalaw arao hal macam iti adaong midu, agaon namaong gala ntuk ngintong uno kan tajadi salapas eno. Agaon nulis tuturan ao alan jati sangaye pandai la. OK nao? Adaong kalamuan ngara di jaye sarita muyun eno la.

TUTURAN NGAL IRAK

Jati suang ni suda arao karangow tuturan Aladin ya lampung ajaip ao. Lampung ajaip ao kalap manulung Aladin ntuk magitak uno gala. Nyugut sarita Aladin jadi sanang pasal nakalap lampung ajaip eno. 

Ti sarita lain. Ain sarita Aladin tapi kan-kan samo ni katab tuturan ao.

Arao sanginan manyanai nakarumpak butul batutup apung-apung nalulun  mok aig  bawang. Enalap ao butul eno. Banuka ao tudung panutup butul.

POP! katab ao.   Sanilaw lisun purak tad senalom butul eno. Andi buai tad eno lisun eno pun batukar njadi jin.

"Tarimo kasi. Tarimo kasi," kain jin eno nayak gena. "Tarimo kasi karna ngalapas kuji tad senalom butul eno. Karna ekow suda nulung kuji jadi kuji mau nulung dijun uno gala gatakon mu. Talu gala pakara yao malap ekow gitak," janji jin eno li mok mayanai ti kuma.

Uno lagi manyanai ti pun nayak gena. Mulo-mulo ao eyo nalakak nakakito jin eno. Salalu ao jin-jin ti merat. Salalu andi mancoi parangai ero. Tapi jin yo tunggal ti lain. Jin ti mau manulung diso. Malumla karna eyo nanulung diso sanilaw tad senalom luang butul eno. Tah mana buai ta jin eno nabaong dino. Uno pasal diso suat abaong andi la jati kalap pandai.

"Ah uno gatakon ku,"  pikir manyanai ti kuma senalom gena. Suma talu gala pakara yao malap getakon ao.

Manyanai ti jalama miskin jadi tapikir senalom gena ao mau jadi kayao macam jalama suang.

" Ah mantiti, " kain ao ngara di jin. " Partama kuji mau gitak usin suang miso bilion senalom bank gayao pagun Switzerland, " ara ao.

"POP!"   Nikot sakaping buku akaun bank mok langaon ao. Senalom ao arao catitan ngaran diso ya usin miso bilion Swiss Franc. Wah nayak banaor gena ao. Mancoi jin ti. Lurus janji ao ainka bagabow.Kuji kayo ti, kain ao senalom gena.

"Yo kaduwo, kuji mau gitak bantuka  jenis Sports Ferari," kain ao.

"POP!" Ampai-ampai sabua bantuka Ferari disan alun-alun mok bukid andi sadu tad bawang ti kuma. Wow! Makin tamba nayak gena ao. Nintong ao bantuka ao eno. Arao kunci. Sengaye ao arao. Eyo memang pandai mampanaw bantuka. Suda arao lisin.  Nastat ao bantuka Ferari ao eno. Mancoi katab injin ao. Ainka bantuka "second-hand" pikir ao sandiri-sandiri.

"Uno lagi gatakon ku yao pangabisan," pikir ao lagi. Usin suda arao. Bantuka lawa suda ni arao.

Tapikir eyo pasal kakimu. Manyanai ti kuma kakal bujang. Bujang talajak la no. Malumla anjop arao usin. Dambao arao kimu mau manganao di diso.

"Iti getakon ku yo katalu, yo pangabisan," kain ao ngara di jin.

Jin andi ngkatab uno-uno. Ngintai sabit tuntut manyanai eno gala.

"Kuji gitak..... hm hm ... mau samacam barang yo di suka gama kakimu-kakimu lawa , " ara ao. Eyo mau sengaye kakimu suka makakito di diso.

"POP!" katab ao. Manyanai ti pun najadi  sa kotak bungkus coklet.

Kan suang kakimu suka makan coklet yo mamis-mamis. Pikir jin ti memang manyanai ti mau jadi coklet ainka lawa mangagud digena kakimu (attractive to women)

Nah... naye sarita ao antob eno  gala.

Ingat-ingat jati la kalaw kakalap kauntungan sa macam eno. Adaong sala getak. Uno guno ao kalaw suma njadi coklet. Kasian manyanai eno.


Ti suma tuturan ngal irak gala. Medan-medan jati kalap katamu lagi ya sarita lain la.

KISA MARUGI BUNGKUK

Ti arao tunggal tuturan laid pasal sabatang kayu marugi.  Banaor andi andi la kuji kalap pandai pasal jalama tatuwo tagulu salalu ngal tuturan macam-macam. Arao sarita pasal anak datao, arao pasal lamatai, arao pasal banatang. Masing-masing nao arao tujuan ao sandiri. Paling suang tujuan ero tagulu batutur khas untuk mangada masa pabila waktu bajaga nyaban-nyaban samasa majlis ramai-ramai atau pun samasa manamaong apui salaong jalama matai.


Sarita ti jenis sarita usul asal karana eyo arao kaitan ao ya ngaran sabua kampung mok Mukim Bukit Sawat ti.

Mantiti tuturan ao.

Masa tagulu arao sabatang kayu gayao jenis marugi samuni disan tambing bawang gayao Bang Pali (Sungai Belait) bidan dud alung bawang Singgob (Sungai Singap). Kayu eno sundung-sundung li mok bawang tuju ao. Sariba ao no bawang gayao, aig ao santiasa labow ayu ao. Senalom aig nao salalu arao bayao. Bayao nao suang gayao-gayao maalumla masa eno anjaop lagi arao jalama tukang ngalir mangalap bayao-bayao seno. Ngal kakalak ni. Pasal bayao-bayao nao salalu garang-garang. Kalaw arao banatang saperti asu atau kara samadui tantu agaon ero nyimpad talanon kanaon ero iyaw-iyaw.

Nikot nao sanginan lanut bandalon gayao ngipa bayao samadui sariba batang marugi eno. Nalilit ao inan ao ya ikiw ao kuat-kuat mok tanga batang marugi eno ngintai ngipa talib sadui bayao mok bawang eno.

Intai punya intai anjaop ni arao anak-anak bayao siow samadui sariba diso eno. Lakak kakito lanut gayao mok batang marugi eno. Samana-mana nikot sanginan bayao gayao tad saba samadui samulok li dud tamalib sariba diso eno. Uno lagi  lanut ti andi ngada paluang tarus panatuk ganagaol tarus enunduduk ao bayao eno li tambing. Bayao eno pun bakuat kan ngalapas inan eso. Mayi antaob kuat la eno. Sagunduk duo sangadaw-ngadaw. Bayao nakalap ngagaol inan lanut eno. Tarus ganagaol ao andi lapas-lapas. Lanut bandalon eno pun andi mau ngalapas kabang ao tad inan bayao eno.

Duo talu adaw duwo bagagaol basagunduk andi lapas-lapas. Duo-duo duwo nantagu pasal bagagaol patai-patai. Kuat gena lanut eno kan ngunduk bayao eno sabaoi nabungkuk batang marugi alan ao balilit eno. Akher-akher ao duo-duo duwo natai nalama. 

Pasal eno la jalama tagulu enggalar kawasan kaliling tampat  lanut ya bayao gagaol basagunduk eno Kampong Marugi Bungkok tad tuturan uno pasal marugi mok disan tambing kibang samulok li dud eno nabungkuk. 


[Pikir-pikir arao ni andi pa lojik karana sapatut ao batang marugi eno naba masakat gala pabila lanut ya bayao eno bagaol basagunduk ainka batang ao nabungkuk. Tapi ti tuturan laid. Tuturan jalama tatuwo. Adaong jati pandai-pandai nguba isi sarita ao.  Kalaw nasakat uno jadi sarita ao -  kan baruba ngaran kampung eno njadi Kampong Marugi Naba ain lagi Marugi Bungkok! Maaf. Kan hal ao gala. PENULIS]

JALAMA KAKALAP INTAN

Kuji kakal ingat lagi kisa tuturan jalama nakarumpak "intan" masa tagulu . Mantiti katab ao:



Arao sanginan manyanai baumur kiro-kiro 65 taun senalom taun 1970 tagulu arao ngara eyo arao nakarumpak duo bagang intan tad senalom gua dud bawang Balait. Jaye nyabit ngaran ao sabagai PN gala. PN ti suda natai buai suda. Tampat ao nakarumpak eno andi la kuji paya ngara siti. La masiow anak bua jalama empuan tuturan iti la.  Ujung-ujung ao suang la jalama manaw bagium li tampat eno. Maye la "intan" yo arao dino elapon ero!

Intan ti mimang jenis barang batu barago. Kalaw karumpak intan mimang sengaye jalama mayak gena. Untung gayao la no.

Kalaw intan gayao kaningkis suda baribu-ribu ringgit ragao ao. Uno lagi kalaw nakalap bagang intan macam gayao pao sangumi,  macam gayao  tangaling sangumi. Mayak banaor gena esoi gala arao nakalap barang barago samacam eno. "Mancoi nasib kuji kali ti" kain senalom gena jalama yo nakalap intian ti kuma.

Awal sambut-sambut PN ti kemaye nanaw li mok alan anak bua diso muwot dambao apar malap pabali "intan" diso yo dua bagang iti kuma . "Eh andi kuji pa pandai" jawap gasi ao.

Muwot lagi mok jalama pangkat biras di diso ti kuma kalaw-kalaw pandai mamadi dambao alan kan ngadudul "intan" ao eno. "Suba agao ngadudul mok kadai pabali batu-batu intan ya amas Saria sino,"  badi biras ao. Biras ao ti ainka andang-andang asal jalama pagun. Eyo jalama tad Sabah bagium karijan mok pagun ti tagulu tarus nengencawo kimo banca Sang Jati. Jadi diso arao suang pangalaman pasal batu-batu intan ya amas ti.

"Bah. Mancoi ni ekow ngadudul dijaye li tampat eno," kain PN. "Kuji mbayar dijun puro gala gatakon dijun balanjao upa ekow eno la," kain ao lagi nayak gena. Eyo sandiri anjaop arao bantuka. Kalaw arao pun eyo mimang andi pandai mampanaw bantuka jadi paksa la gitak dudul jalama lain gala.

Nikot kadai gayao Saria sino awal-awal sambut lagi duo pun nanaw li mok kadai amas ngantamu tuki kadai eno.

"Tuki, ekow mau mali intan ka?" kain PN muwot mok tuki kadai eno.

"Intan?" soal tuki takajut kasangang.

"Ao. Intan," jawap PN. "Ti. Arao kuji ngibit," kain ao lagi.

"Ok, kuji ngintong gulu," jawap tuki kadai eno. Eyo banca Kina. Mimang tuki kayo ni. Kalaw andi dambao la eyo buli mbuka kadai amas gayao-gayao dino.

Nalap ao "bagang intan" yo enibit PN ti kuma. Tanauu ao mok meja khas. Sanilaw ao pakakas esu diso mamadar barang sarupa macam barang isu welding ya apui eno. Nepam ao ya atis pakakas ao eno. Panasang ao apui. Jalab-jalab sikit apui mok pakakas eno. Nepam ao kuat-kuat. Apui njadi biru ngkatab risoh-risoh.  Panadar ao intan kuo enibit PN eno. Ripak-ripak katab ao. Makin kuat tagon ao ngepam apui ao makin batamba suang basamburan bila kuwo yao panadar ao eno.

"Ti ainkan intan," kain tuki kadai ngara di PN.   PN andi pasaya. Nalap ao bagang intan yao tunggal lagi yo banungkus ao ya libun kuning. Yo iti diok arao gayao tanggaling.

"Suba yao tunggal iti," kain PN menak tuki barang yo sanangka ao intan eno kuma.  

"OK," jawap tuki. Enalap ao barang eno tanauu ao mok tampat diso mamadar eno kuma. Panadar ao ya apui yo macam apui welding eno. Makin kuat agon diso ngepam makin kuat karipak palanting bila "bagang intan" eno kuma. "Iti pun ainka intan, " ara tuki lagi.

PN kurang pasaya. "Apui mu eno talampaw kuat. Eno pasal ao intan ku eno mabila ripak-ripak," banta PN. Tuki Kina magirak andi makatab gala. Enalap ao mok laci meja diso tunggal barang diok macam gayao kaningkis gala.

"Suba ekow ngintong barang ti," kain ao. Panadar ao barang eno  mok apui eno. Nepam ao kuat-kuat. Makin kuat apui makin basaya rupa barang eno. "Iti intan yao banaor. Intan yo banaor andi mabila pabila agaon madar mana kuat lasu apui sakali pun," kain ao ngara di PN.

Uno lagi tarus enalap ao balik sangaye bagang intan ao mok meja tuki eno. Banungkus diso balik. Lapas eno tarus nanaw samilaw tad kadai amas andi angkatab uno-uno. Biras ao yo ngibit diso li sino pun andi neyo diso paduli. Tarus nanaw nidu sadu-sadu ngaduan biras ao ti kuma. Midu ngibit ikum bangkali.


Biras ao pun nuli balik li kampung. PN anjaop malap yumon ao Saria sino sambut eno lage. Anajop nao arao usin balanjao isu mamali umow bantuka uno lagi upa kuwo dananji PN awal-awal eno kamaye. "Pun sia sia. Kapunan gala," kain gena biras ao.

Macam eno la tuturan jalama kakalap "intan" ti kuma. Ainka intan banaor tapi bagang batu biasa tapi rupa ao samo macam ayu intan.

Adaong la jati sala sangka. Karumpak batu purak mok gua la sangka jati intan ni. Eno ainka intan. Eno batu kapur biasa gala. Stalaktit ya stalagmit ngaran ao.



Ti arao nao gambar intan yao banaor-banaor:

 

 

KISA JALAMA BATARAK

Jaman tagulu pabila anjop lagi arao bilun, bantuka, radio talibisin, talipun ya komputer sabagai ao gaya iyaw jalama jati andi la samo balaku adaw iti. Gaya ero bapikir pun andi pa samo. Minat ero pun andi ni samo laku jati masati. Uno lagi kalaw sarita pasal masiow ya mentalaw. Sadu ayu ao. Jaman tagulu jalama ti andi malakak pasal manaw mok liom walau andi  ya lampung. Ero sanggup manaw kangkam-kangkam. Jalama jaman iti tantu andi sanggup manaw mok liom laku eno. Ainka lamakak andi makito manaw tapi lamakak katamu lamatai kain ero. Jaman tagulu jalama andi lamakak kakito lamatai.  Ero sanggup bagium lamatai sabaoi ero karumpak.

Ti sarita jalama batarak bagium lamatai jaman baratus-ratus taun tagulu.  Batarak ti suang banca. Arao jalama batarak mok gua,. Arao batarak mok arung. Tapi untuk batarak ngantamu lamatai mastilah batarak mok labangan. Eno pun mastilah labangan jalama taman natai nalabaong.  Jalama natai eno pun ainka natai sagala-gala tapi natai basi ka, natai keban kayu ka tapi ainka natai karna panyakit biasa.

Ti kisa talu inan jalama manyanai  sakawan (miso geng la eno) bapakat kan gitak mau jadi sangkil ya kabaol. Eno la tujuan ero talu-talu ti.  

Masa adaw suda masadop ero yo talu ti pun nanaw li mok labangan tampat jalama natai taman suat labaong tanga adaw eno. Ero nakuku disan labangan eno masing-masing arao ngibit uwai isu ngakut inan mok tunggul isan labangan.  Ero bagakut sandiri-sandiri mok tunggul ali-ali.   Sudah ngakut eno ero pun garaom ngintai ekot lamatai samilaw tad luang labangan.  Kalaw sanalom lakunan sarita “Pendikar Bujang Lapok” kanarang seniman agung Tan Sri P. Ramlee, P Ramlee suma nakuku disan labangan, tapi ero yo talu ti labi  hebat lagi. Inan ero bakut mok tunggul isan labangan sapaya andi muda midu malumlah kalaw gena jadi lamakak la makidu jadi ao.

Intai punya intai anjaop ni arao ekot lamatai ti. Buai ni raso ao ero makuku mok disan labangan eno. Uno kalakak kain ero. Kan Ero ainka sanginan. Talu inan ti. Masing-masing mau baajat kan kalap uno gatakon – sangkil ya kabaol. Zaman tagulu jalama salalu  balawan batibas ya musu. Kalau kabaol atau sangkil tantu andi kasuat suat takaon uno lagi kalaw suat tibas mok inan pun andi ni mantagu. Jaman tagulu jaman jalama suang kakal lagi bamusu-musu, basapatai  samo sandiri uno lagi kalaw mikot ayaw tad pagun lain ngalawan baparang. Satiap inan mastilah pandai basilat, pandai ngisu padang ya tabulang. Kalaw andi anjaop la guno kalaw jalama rat mikot ngibit balawan. Eno la guno ao ero ti maukan sangkil ya kabaol eno. Sakurang-kurang ao ero buli batibas ngalawan ayaw ataw uno gala. Sakurang-kurang ao ero kalap ngalindung anak bua ero andi matai suma-suma laku nyambali anak manuk gala.

Bloom. Bloom. Purak silaw ao saya tarang samilaw mok dapan ero. Lamatai suda nikot tamalang mok taro. Bagagar tana raso ao. . Taman ni baru nakakito banca macam eno. Kunu ti kamaye jati mastilah siow gena awal-awal ti kuma tapi suda suat talang, wah, wah, inan jadi gagai-gagai ala-ala jalama suat panyakit malaria. Lamakak la nao.  Antalah. Gumi bagagar ka atau inan bagagar! Uno lagi ero ti gagai-gagai kakito kuo yo tamalang eno. Ero bakuat kan ngalapas inan kan midu. Andi sanggup ngintai lagi. Midu. Midu. Eno gala senalom otoak ero. Yo duo kalapas. Yo sanginan andi kalap kalapas. Akut inan tagap gaya ao

“UNO KARIJAN MUYON,” kain katab kuo yo nikot eno.  Yo napong ti andi kalap midu. Gagai-gagai nalakak.

“Is daol” jawap ao, andi katapu nyabit cara lurus-lurus tuntut “sangkil” ya “kabaol’.

Pop. Pop. Samuni mok inan ao kais kadaol. Sala sabit. Lain gatakon lain sabiton  – is dol njadi kais kadaol la nao.

Kasian jalama yo batarak eno. Andi kalap uno yo diajat. Lain gat ya nakalap.

Kalaw jaman ti  uno alin ao agaon nulis gala uno yo gatakon eno. Takan mok lamatai eno sapaya eyo kalap ngabaca. Tapi susa ni ngkali kalaw-kalaw ni lamatai eno andi pandai surat, andi pandai mambaca uno tanulis jati.  Lain la etakan ao dijati. Ujung-ujung etakan ao jati usin karatas bajuta-juta ringgit suang ao!  Andi apa. Usin usin la. Kan usin ti suang ni guno ao. Esoi yo andi suka usin suba ngara dijaye! Lain la hal ao ya kais kadaol eno. Gilat inan jadi ao. Susa madaop mantuwong. Paksa kawu-kawu inan nyaban-nyaban.

Maaf,  ti sarita laid. Banaor andi ka andi la kuji kalap pandai saratus paratus.  Balaku tuturan janaka katab ao.  Adaong muyun andi kasawu tuturan ao gala. Lain kali kuji nyilaw tuturan laid yo lain lagi kalaw arao paluang la.

"JALAMA" JAWA

Kuji salalu muwot mok jalama Sang Jati pagun ti arao ka ero pandai ataw karangow uno ngaran ao yo sabiton jati sabagai "JAWA" eno. Kadang-kadang lama jati nyabit diso "LAMA JAWA MOK ENTALUN" ni.

Ngaran Jawa ti arao no ngaran tampat mok pagun Indonesia. Pulau Jawa ngaran ao. Pagun nao suang panduduk ao. Jalama biasa macam jati ti ni. Ainka kuo isi entalun yo andi malap entangan jati.

Na...  uno nao kari ao kuo yo mok entalun jati ti yo andi kalap kakito ganalar jalama tatuwo jati  tagulu sabagai "JAWA"?    Uno kaitan ao ya pagun Indonesia eno ?



 
Suang ni tuturan narangow jaye. Macam-macam katab ao.

Sa inan jalama batutur kain ao Jawa yo arao mok entalun jati ti sabanaor ao barasal nikot tad Pulau Jawa, Indonesia.  Ero nao sakti malap malanjaop malap tamalang.  Ero eno, kain carita ao, nikot li siti ngantusut mok entalun nidu tad sujar Jipun tagulu. Ero batapa andi samilaw salagi andi tamat tempo ao.

Nyugut tuturan jalama jati sandiri Jawa mok entalun jati ti memang makhluk yo sarupa manusia tapi anjaop arao arit munung bibir ao. Ero ainka manusia. Ero arao la banca alus, mahkluk mok dunya ti  yo jati andi kalap kakito. Ero magaraom mok entalun-entalun gayao. Yo entangan jati laku entalun eno arao no kampung ya alai-alai suang tapi entangan jati sa macam kayu-kayu gala.   Ero eyaw macam jalama ni, ya anak , ya keluarga ni. Ero andi makan nubur macam jati. Nyugut carita, Jawa ti suka makan giok. Ero andi makan uson macam jati jalama biasa ti. 

Arao duo talu sarita pasal jalama jati ngencawo makhluk Jawa ti. Saboi arao anak ya aki kain ero.


 

Dambao nao yo banaor tuturan pasal Jawa ti?

Pagun Jipun ngadudul sujar ao baparang li siti senalom taun-taun 1941 - 1945. Tapi carita pasal Jawa mok entalun ti suda arao baratus-ratus taun tagulu. Mungkin ni tuturan jalama Jawa nikot batapa mok entalun eno macam andi pa lurus gaya ao. 

Tapi ngal eran ni uno kari ao mahkluk eno ganalar jalama-jalama laid jati tagulu sabagai Jawa!

Senalom gandangan jati arao ni miso gandang yo ganalar jati Gandang Jawa. Katab gandang ti kan sarupa Gandang Pagilayan. Rancak. Gandang Jawa ti gon ngalawod samasa balian tamarok makan parai. Jawa alus ti malap samulod mok balian. Arao ni jalama balian kalap ngadim datao banca Jawa ti. Datao jenis ti mancoi kain ero.    

Katab tuturan jalama jati ampak tagulu banca Jawa alus ti ngamal katab tuntut tunggal gala. Andi suka bagabow. Andi suka ngal rat. Ero suka parangai mancoi gala. Kalaw bajanji masti lurus.

Pakaian ero warna ao kuning. Periasan alan ero pun kuning sangaye.

Banaor andi ka tuturan ero nao andi la kuji kalap pandai saratus paratus. Uno ni sala ao kalaw muyun muwot mok jalama yo labi bapangalaman senalom sarita Jawa ti. Tapi pasti ao, Jawa alus mok entalun jati  ti ainka jalama nidu batapa nikot tad Pulau Jawa, Indonesia.  Kalaw pun ero mau ngantusut tad sujar Jipun, ngantusut gala la mok pagun ero sandiri. Andi paya mikot li pagun jati siti. Andi munasabah kan eno kalaw dipikir banaor-banaor.




Kalaw arao tuturan agu, agaon kuji nyambung la sarita pasal tajuk ti turi la......

SAJAK SANG JATI

Kuji anjaop arao lagi kakito ataw karumpak SAJAK-SAJAK yo nengal gama esoi-esoi gala senalom tuntut Sang Jati. Senalom tuntut lain arao suang kuji kakito mok internet ti, uno lagi kuo yo tanulis selalom buk-buk banca lain.

Sajak ti memang anjaop pa suang jalama baminat mambaca karna kadang-kadang sulit ni ntuk paham rati ataw maksut kuo yo kanarang gama panulis eno. Lain hal ao kalaw jati mambaca PANTUN. Pantun sanang jati paham uno mesej ao. Ntuk pantun apat baris, baris yo duo partama eno arao no pambayang maksut, yo duo baris sariba sabagai panyabaoi maksut ao.  Tatapi hal ti andi samao selalom SAJAK. Satiap baris ao eno arao no panyabaoi maksud sengaye.



SAJAK  MELAYU  TIKUS

Senalom taun 1971 tagulu samasa kuji balajar mok pagun Singapura arao kuji parna naya nikot ngarangow jalama ngendeklamasikan sajak kuo yo nengal ero sandiri. Arao sanginan panyajak (ah kamuan ku ngaran ao) mambaca sajak diso yo kuji raso paling muda agaon nulis karna eyo sengaye ao 13 umi tuntut , eno pun samo gala katab ao. Tajuk sajak ao "Tikus" ataw "Lawow" kain  tuntut Sang Jati:

TIKUS

Tikus.
Tikus.
Tikus.

Tikus. Tikus
Tikus.  Tikus.  Tikus.
Tikus.  Tikus. Tikus. Tikus.  

Tikus!

Ayu rupa sajak eno muda entangan matao tapi kalaw agaon jati mbaca, lain jalama lain katab ao. Jadi lain ni jadi mesej ao. Karna irama, takanan nada suara, ya lain-lain ao baparanan mambantuk makna dambao-dambao sajak eno.

Nyugut sarita panulis eno sandiri sajak eno kanarang ao samasa eyo suat kurung senalom panjara sawaktu Jipun bakuasa mok Pulau Singapura tagulu. Senalom taun-taun 1942 - 1945 mungkin ni.

Adaw-adaw eyo makito lawow  basimbul manaw li sino li siti senalom kawasan panjara alan diso suat abaong eno. Suang jalama suat kurung miso ya diso dino. Anjop arao lain kan yalan jadi kanarang ao la sajak ti kuma. Sajak "TIKUS ". Sajak "LAWOW".

Walau pun sangaye pakataan ao miso tapi cara bacaan ao andi samo. Panyajak ngembaca diso sacara panu penghayatan. Kalaw jati ngajop matao ngarangow tantu jati buli ngabayang uno banaca ao eno.

Mesej sajak ti eyo nao  tantang sarita kesesaan jalama suat kurung senalom jel waktu Jipun tagulu. Jel ao kama, andi pandai bagu. Suang lawow sino siti. Arao lawow manaw pelan-pelan tamalib, arao simbul-simbul midu. Arao ni lawow eno temun tad sawat sampayan ataw tabungan. Manino la kisa lawow ya jalama suat kurung senalom panjara Jipun.

  


SAJAK SANG JATI

Ti arao SAJAK yo arao mesej sanang jati ngarati:

__________________________________

EKOW  MALAP

Sakiro Ekow Pasaya Ekow Malap,  malap la no.

Sakiro ekow pikir ekow suat ala – suat ala la ekow no.

Sakiro ekow pikir ekow andi seow – andi la ekow no.

Sakiro ekow mau manang  tapi pikir ekow andi kalap manang,

Tantu la pasti no ekow andi malap manang.

Sakiro ekow pikir ekow kan gagal –   gagal suda la ekow no.

Karna senalom dunya ti jati nakakito

Kajayaan no bamulo ya kamahwan kawan-kawan;
Sengaye no selalom otoak fikiran.

Pajuangan eyaw andi salalu bapihak

Li jalama yo labi kuat atau labi pantas;
Tapi lambat laun ataw turi o jalama yo manang no
Eyo no esoi yo bapikir eyo malap.

Tulisan asal gama: Anonymous

_______________________________________

Mesej karangan sawat ti kuma eyo no:

1. Adaong jati lampaw-lampaw ngarangow uno katab tuntut jalama lain sapaya andi kasuat pangaruu kuo yo andi mancoi ataw negatif.

2. Pasaya (yakin)  la selalom gena sandiri yo jati malap bajaya ngal uno gala. Jati masti la bapikir positif.



Nota:

Sajak sawat eno kanarang gama Anonymous selalom tuntut Ramputi (English) macam sariba ti.

YOU CAN

If You Believe You Can, You Can

If you think you are beaten--you are.

If you think you dare not--you don't.

If you want to win but think you can't,

It is almost a cinch you won't.

If you think you'll lose--you've lost.

For out in the world we find
That success begins with a fellow's will;

It's all in the state of mind.

Life's battles don't always go
To the stronger or faster man;

But sooner or later the man who wins
Is the one who thinks he can.

By Anonymous

PANTUN-PANTUN SANG JATI

Jalama Sang Jati suka badudui ya ngindung anak tad tagulu lagi. Eno arao no jenis bahasa bairama klasik. Ero arao ni bapantun tapi pantun ero taniru ero tad tuntut  Malayu. Masa tagulu lama jati suda arao parna mambaca buku-buku saer senalom tulisan jawi saperti Syair Siti Zubaidah ya Syair Dandan Setia. Jalama sang jati tagulu arao balajar manulis ya mambaca buk-buk tulisan jawi tapi jarang  arao senalom tulisan rumi macam masati. 

Pasal pantun Sang Jati ti, memang anjaop arao tanulis ero masa tagulu. Yo arao arao nao jenis kuo yo andi batulis gala. Eno pun andi ni pa suang. Jaye arao karangow tunggal pantun janaka (pantun seloka) ,  kanarang gama lama jati tagulu.  Eyo cuma duo baris gala. Macam katab gurindam ni ayu o.  Mantiti katab ao:

           Tabadak nangka  samangkuk sira

           Jalama marangka,  makan andi bakira  (bakiro la no!)

Baris partama ao basampur aduk ya tuntut Malayu. Baris kaduwo ao baru nao kan-kan tulin-tulin tuntut jati kacuali yao rampaod ao gala. Gurindam iti biasa ao isu jalama tetuwo manyindir anak-anak diok yao suka makan-makan gala karijan ao.
       


Ti arao pantun laid duo baris jenis gurindam ni:  

           Uyung-uyung Yapu  
           Ujung-ujung arao ya upu

Gurindam iti kuma arao duo maksud ao kalaw agaon jati naliti banaor-banaor. Duo-duo ao arao kaitan ao ya parbuatan yao agaon jati ngal.

1.  Secara positif:  Misal ao kalaw jati menan jarat mungkin buai-buai tantu ni buli makalap palanuk ataw sabagai ao.

 2.  Secara negatif:  Kalaw esoi gala salalu ngal tabiat rat saperti ngandakaw ataw manipu jalama arao adaw ao la kadapatan ni ataw kasuat tangkap ataw sabagai ao.

 

OK. Na sariba ti arao kuji nulis pantun-pantun senalom tuntut Sang Jati. Pantun apat baris sengaye. Pantun ti banaor ao arao suang rupa jenis ao. Misal ao pantun duo baris, anaom baris, walu baris ya mapod duo baris. Mapod anaom baris pun arao.





1.  PANTUN NASIHAT

Kalaw ngasa isaw balati
Bua tababoi senalom balatak
Kalaw miskin miskin la jati
Adaong sabaoi tagitak-tagitak



Walau bayao ngisu sanjata
Adaong midu suma-suma
Walaupun kayao rata bajuta
Adaong kamuan mok indu yama

Natai bayao sanapok ya rita

Sada  diok bawang damuan
Pangkat gayao usin bajuta
Lama diok adaong kalamuan


 

2. PANTUN BERKASIH SAYANG

Ain lakun sabarang lakun

Lakun kakimu najadi batu
Ain dudun sabarang dudun
Dudun ngantamu ubah laidku

Anak sada duo basium 

Anak ritiw ngisu tarumpak
Buai suda kuji bagium
Baru iti kuji karumpak

Kalaop-kalaop matao jipun

Lama jipun makan langagi
Arap gena li mok ijun
Andi ijun esoi lagi

3. PANTUN BUDI

 

Ancaom jawa ramuan rita

Sada badus ngambit kasapi
Lanjaop nyawa lanjaop sarita
Budi yo mancoi kanangaon jati

Nyiram lada ngisu baldi

Lintas-lintas anak karama
Puas suda manabur budi
Amas ni entangan jalama

Kalaw mali barang baragao

Asal andi pandai mampasa
Walau miskin amas tambagao
Asal kayao budi ya jasa

 

4.  PANTUN PERJUANGAN

Madar lunoak saboi malanai

Kulit anggi lapaon taratai
Uno guno anak manyanai
Kalaw andi siow matai

Kalaw jadi babagi sawan

Gitak bantu ngalawod sanang
Kalaw andi lagi balawan
Anjaop tantu esoi yo manang

Anci bagao suang napali

Langguang bana senalom tuli
Agao matai saribu kali
Ngakun ala andi sakali

 5. PANTUN BIASA

Suang-suang mananom lampun

Lampun purak basusun-susun
Kuji andi pandai bapantun
Sabarang pantun gaon ku nyusun
 

Kalaw arao parai mok sulap

Parai tau santari marlina
Kalaw arao sala ataw silap
Adaong nau selalom gena

Kalaw arao jalama awad

Epon mandow isu basugi
Kalaw arao umur mawad
Malap jati katamu lagi

 6. PANTUN TEKA-TEKI

Kalaw manaw ngisu bantuka 
Adaong ngada anci tabulang
Kalaw esoi pandai manaka
Uno sada andi batulang?

Arao banatang malap kanaon bao

Tiap adaw jati kakito

Atis ao apat ulu ao duo

Uno ngaran banatang eno?

Kayu baguyun gama kara
Kara makan andi bagabow
Kalaw muyun kalap ngara
Uno bua umi ao saribow?

7.  PANTUN PERPADUAN

    Sada paus senalom kabaot

    Kabaot tenan disan tamu

    Yo sadu mancoi gon rapaot

    Yo nukat mancoi gon namu

   

     Lama jati ngal umai

     Umai eniliw isan batu

     Eyaw  jati agao la damai

     Uno gala magak basatu

8. PANTUN PERIBAHASA

    Uno pasal uru makancoi
    Uwai taut Kampung Andulau 
    Kalaw asal bani yo mancoi
    Ratu li laut menjadi pulau

   Kalaw suda nanaom dalima
   Isu manambah kabun kamiri
   Adaong muda nyala jalama
   Nyaramin rabah intong sandiri
  
   Tangkai lakati pangauu ulu
   Kayu jati pangamal sanang
   Agao jati susa tagulu
   Turi-turi jati basanang

    Sada rangow kasuat gadaw
    Sada mutan kasuat  lisun
    Bila rangow kadurud adaw
    Adaong gi ngada aig mok situn
    
    Libun purak suang mok tamu
    Isu mabaod gandar kapak
    Kawan magirak suang katamu
    Kawan magiad susa kan rumpak

[KARYACIPTA ASLI: SANG JATI]

MANGIRO WAKTU

Sistem solar

Cam mana gaya jati ngiro waktu kalaw jati anjop arao jam entangan?

Masa dapadaw pabila tangil ngkatab mok entalun rati o andi buai kan liom. Sambut o,  laggawow palita ngkatab tandu o adaw andi buai gi kan miyang la eno. Tapi lama tatuwo jati aro lagi pandaian ero.

Samasa tagulu sabalum lage aro jam jalama jati suda pandai ngajangka waktu.  Ero mamarati dampal sawat matao adaw kalaw madaw. Masa mentuwong ero ngarangow ngkuruk manok. Sengaye iti suda kanaji ero tad tagulu.

Arao suang sabitan jati yo aro kaitan o ya waktu. Antara o eyo no:

                  ampir  iyang adaw - kiro-kiro jam 5.30 sambut

                  iyang rawaot-rawaot - kiro-kiro jam 5.45 

                  ukab adaw- kiro-kiro jam 6.00 sambut

                  adaw samilaw - kiro-kiro jam 6.00 sambut

                  sambut adaw - kiro-kiro jam 6.00 -> 9.00 sambut

                  adaw taman nakaod  - kiro-kiro jam 7.00 - > 8.30 sambut

                  nakaod adaw - kiro-kiro jam 8.30 - > 10.00 sambut

                  kan ampak adaw - kiro-kiro jam 10.00 sambut

                  ampak adaw - kiro-kiro jam 10.30 ->  11.30 sambut

                  ampir tanga adaw  - kiro-kiro jam 11.30 sambut

                  tanga adaw    -    jam 12.00 madaw

                  ampir baring adaw - kiro-kiro jam 12.30 tanga adaw

                  baring adaw - kiro-kiro jam 1.00 -> 3.00 dapadaw

                  adaw suda endauu - kiro-kiro jam 3.00 -> 5.30 dapadaw

                  sadop adaw - kiro-kiro jam 6.30 dapadaw

                  nakaod manuk  - kiro-kiro jam 6.45 dapadaw

                  taman liom - kiro-kiro jam 6.30 dapadaw

                  kuat liom - kiro-kiro jam 7.00 dapadaw

                  tanga entuwong - jam 12.00 entuwong

                  nyari-nyari - kiro-kiro jam 2.00 -> 3.00 sambut

                  ngkurok manuk yo mulo - kiro-kiro jam 1.00 sambut

                  ngkurok manuk kaduwo - kiro-kiro jam 5.00 sambut
                  
        

Waktu tapat andi la kuji pa pandai banor.  Suba la muyun muwot mok jalama yo tuo.

PANIPU SALALU ARO DAMBAO-DAMBAO

Salamat jati katamu lagi. Medan-medan muyun sangaye santiasa sihat, gena sanang usin pun suang.

Ti kisa panipuan. Tad laid gulu pun memang suang lama suka manipu. Salalu o manipu rata banda, manipu usin ringgit, manipu bagabow ngara bujang walaupun sawo o suda aro duo,  ya lain-lain o.

Jaye basarita pasal suat tipu gama jalama teksi. Mantiti sarita o.

Minggu lapas samasa anak suti sakula jaye ngibit aki jaye manaw-manaw makan angin li Singapura ya Johor. Masa mok Singapura jaye manaw-manaw ngisu teksi ya MRT (Mono Rail Train ). Anjop aro masalah. Sengaye ok gala. Anjop aro panipuan kito ku.

Lain hal o samasa jaye ngibit aki ku nanaw li Johor samasa malawat LEGOLAND,  tampat anak-anak mangayam.  Sadu o labe kurang 30 kilomitar tad JB Sentral. Kalaw manaw li sino paksa ngisu teksi pulang balik.

Jaye tak dudul teksi wana kuning tad JB Sentral manaw li Legoland. Teksi no ngisu mitar. Jati kito mitar usin o bapusing-pusing. Saboi mok Legoland bacaan mitar teksi no ngara RM21.00. Campur sukai RM5.00 jadi RM26.00 sengaye o  Banayar jaye lurus-lurus. Pamandu teksi no lama banca Malayu. Sampat ni eyo ngara di jaye kalaw muli la adaong ngisu teksi yo bawarna biru tuo. Ero nipu no, kain o. Jaye pun ngangguk ulu walaupun andi pa paham uno maksud o sadaongkan ero samo-samo ngibit teksi ni, pikir ku.

Suda waktu kan muli dapadaw eno jami bagium teksi. Sengaye teksi dino warna biru tuo. Anjop aro teksi jenis lain. Buai ni ngintai kalaw-kalaw aro mikot teksi jenis lain eno. Anjop ni aro mikot. Karna sangal ngintai las-las o jami tarpaksa ni ngisu teksi biru tuo eno. Ngisu mitar ni.  Daribar o supan santun. Banca asal o tad Jawa, Indonesia tapi buai suda garom mok Johor. Jami muli tad Legoland li JB Sentral ngisu langgayo yo samo macam masa jami mikot kemaye. Jaye bapikir uno gaya o teksi biru ti andi samo ya teksi kuning yo lain eno. Mulo-mulo o andi jaye kakito. Bila jaye ngintong mitar o manaw,  wah wah laju. Dua talu rapo suda apat ngapod sen. Apat limo kilomitar suda duo ngapod RM. Saboi li KL Sentral mitar o banaca jaye suda RM51.00.  Andi bule katab. Kan teksi o eno ngisu mitar macam bantuka teksi warna kuning kemaye ni. Suma panaw laju mitar o andi samo. Suat tipu pasal mitar la jami masa eno.

Jaye basarita ti pasal kan ngara di jelama suang sapaya adaong suat tipu macam jami eno lage.  Kalaw jaye mikot li seno lain kali andi jaye mau ngisu teksi, uno gala teksi pun andi mau. Jaye kan ngisu bas awam ataw pun nyatar van gala . Kalaw aro, ngisu MRT lagi mancoi,  laju saboi, 100% andi suat tipu. 

Adaong suat tipu tiap-tiap kali manaw. Sukup la.

MAMBANDING TUNTUT SANG JATI YA DUSUN SABAH

Kali iti jaye suba nak catitan pasal tuntut Sang Jati babanding ya tuntut jalama Dusun tad Sabah, Malaysia. Cara ngitung suang ni samo ya cara jati pagun abai ti tapi kalaw ngintong cara ero basalam macam sadu bida o ya tuntut jati siti. Suba parati suntu-suntu tenak jaye sariba ti:

1. Cara ngitung:

Sang Jati Dusun Brunei                      Dusun Sabah


MISO                                               ISO

DUO                                                DUO

TALU                                              TOLU

APAT                                               APAT

LIMO                                               LIMO

ANOM                                             ONOM

TORU                                               TORU

WALU                                              WALU

SIAM                                                SIAM

MAPOD                                           HOPOD 



2. Cara basalam:

SJD Brunei                                    Dusun Sabah

SALAMAT SAMBUT                   OSONONG KOSUABON

SALAMAT DAPADAW               OSONONG SOSODOPON

SALAMAT MANTUWONG        OSONONG TOTUWONG

SABOI JATI KATAMU LAGI     GISOM DOT KOPISOLOWOT KAWAGU

INGAT-INGAT KALAW MALI MOK SUPERMARKET

Ti andi gi buai masa jalama batarimo gaji.

Tarimo gaji baarti kadai-kadai panu ya jalama mamali barang. Mali barang dapur la. Mali barang sakula anak-anak la. Macam-macam gala yo kan gon mali.

Mamali mimang andi paya. Aro usin uno barang yo dikendaki malap lapon. Asal cukup usin gala. Tapi arus ni jati ingat-ingat waktu jati ngembayar bayaran-barang eno tarutama o mok kadai gayo  suntu o supermarket.

Suang suda jalama silap masa ngembayar eno. Ero andi ngintong uno kanatik gama kakimu juruwang kadai mok komputer o. Biasa o juruwang (cashier) kadai supermarket eno andi pandai banor pasal rago barang-barang ne skan (scanned) o eno karna ainka diso ngecap rago sengaye barang mok kadai. Yo mengal rago eno eyo no jalama lain. Adaong nyala kakimu juruwang eno. Kadang-kadang lain rago barang lain yo sanatit gama komputer diso.  Kalaw rago $2.00 mok label, mok skrin komputer tamalang $2.25!  Ti karna rago barang eno memang suda nendau gama tuki kadai tapi eyo no andi enuba mok data memori komputer kadai. Na...... kan jati suda rugi 25 sen. Eno taman tunggal barang gala. Kalaw suang barang enali,  suang ni engkali rugi jati. 

Jadi o adaong la kamuan ngintong skrin pabila mambayar barang-barang jati selalu.  Kalaw aro sala tarus gon nagur. Gon ngecik banor-banor. Kalaw aro sala adaong lakak nyu jalama kadai eno ngalurus. Kalaw andi malap gon nyelasai papuli gala barang yo sala rago eno. Adaong mbayar. La biasa jalama kadai ngemboyok jati. Kan jati mpuan usin,  diso mpuan barang. Ero andi buli ngayam paksa-paksa mok jati.

Adaong kamuan la.  Jati andi rugi kalaw salalu ingat-ingat.

KISAH TABAOL PASAW

Jaye aro tuturan pasal tabaol pasaw. Ainkan tabaol pasaw biasa, iti sarita batu tabaol pasaw....

Suang jalama pandai kisah ti tapi anjop suang yo mau basarita.  Na..... kuje gala nyarita mok blog ku iti sapaya suang jalama bole karangow . (Ha ha.... kalaw mbaca mana malap karangow? Ganjil. ganjil.)


Memang sarita pasal batu tabaol pasaw ti ganjil. Uno ande ganjil.... suba neo jati bapikir. Bole ka tabaol pasaw eno jadi batu?  Kalaw pun bole, macam mana eyo bole jadi batu suang-suang saboi malap pabali ero mok jati selalu?  Lagipun batu tabaol pasaw ti (kalaw banor aro) suang banor guno o. Kalaw aku ande sala eyo no suang paeda o macam batu galiga barangkali. Suba muyun muot mok jalama tuo. Pandai ero uno guno batu tabaol pasaw eno.

Taktik ataw modus operandi  (ah tuntut uno ti?)  maksud ku sara-sara jalama pabali mok jati sapaya jati tapadaya biasa o macam iti:


Aro sanginan jalama mikot ngantamu jati ngara diso aro batu tabaol pasaw. Eyo ngara jati eyo mau nak mok jati batu eno pasal eyo kakalap patunjuk senalom nupi o. Eyo andi bole nak batu eno mok jalama lain, kain o lagi.  Andi buai tad eno mikot sanginan jalama tarus "ngacau" tuturan, nikom bua pasaw mok langon jalama tunggal eno kamaye. Eyo kan ngatok batu eno ya barang kadow. Tok tok tok katab batu eno. Memang katab o macam batu. Memang batu la no. Uno lagi eyo pun tarus ngara eno memang batu tabaol pasaw. Eyo pun ngara batu eno suang guno o. Rago ni. Suang lama mau.

Lakunan satarus o jalama yo awal eno tarus nyingkat bua pasaw eno pura-pura ngibit jati midu. Eyo ngara jati eyo andi malap pabali mok lama lain batu eno karana pasal nupi o.

Wow macam banor-banor ayu o. Jati pun uno lagi pasaya ni  li diso.  Jati muot puro no rago batu eno kalaw jati mau mali.  Andi eyo mau pabali jawap o. Eyo cuma gitak ambo gala aro. Senalom $260 ka kalaw malap katab o. Eno pun andi lagi cukup sarita o. Eyo ngira jati kalaw jati suda kakalap usin suang pabila ngisu batu eno untuk nulung lama lain, jati adaong kalamuan untuk basadaka usin mok lama lain.

Kalaw jati njawap anjop aro usin suang eno eyo laju nagara jati andi apa. Eyo muot puro jati sanggup gala.  Kalaw kain jati $30 gala usin jaye aro eyo pun pura-pura bapikir lalom-lalom. Ok gala katab o.

"Nah usin $30,"  kain jati nak diso usin.  Eyo pun ngalap usin eno , basalam ya jati lapas eno manaw li lain.  Bua pasaw ya "batu" tabaol pasaw mapong mok jati. Usin $30 jati suda nalap o. Ainka narampas o. Jati nak diso pasal pasaya tuntut o.


Macam eno la jalan carita sandiwara jalama pabali batu tabaol pasaw palsu.

Memang palsu. Andi pasaya suba lapon batu eno go ngabur mok aig. Yupo aig eno. Aro raso ka?  Kalaw dul sidan, bule mancoi ka dul sidan jati gama aig batu eno?

Medan-medan sarita jaye ti kasaboi mok jalama suang sapaya andi kasuat tipu gama lama-lama yo mikot eno.

Ingat la sabalum jati andi lagi kasuat!  

ARO ADAW JATI SILAP



Aro duo imej kito ku sawat ti............

Aro adaw jati pandai silap.

Jati sabagai manusia memang macam eno. Andi jati bole pandai sengaye hal senalom dunya ti..........

Jaye aro sarita pasal iti. Ti pangalaman jaye sendiri.


Senalom taun 1980an tagulu samasa pagun ti nganjur "Jambori - Hari Pengakap Sedunia" mok kawasan Gadong, Bandar Seri Begawan jayi katamu kawan miso jabatan sino. Lapas ino jayi katamu santari manyanai jayi yo batugas mambantu bagian "Medical Cover". Indo pun batutur satagol. Kawan ku yo awal ino kemaye kito indo batutur.

Sasuda eno jayi pun nanaw li lain.  Kawan ku eno jalama banca Singapura bakarijan mok pagun iti jadi pagawai pangajar mok sakula jururawat. Santari ku ino anak murip o masa ino. 

"Biasa ekow ya lama eno?" uwot o mok santari ku.

"Ao", jawap santari ku.

"Kuji pun biasa ya iso. Iyo ino lama tad KL (Kuala Lumpur)," kain kawan ku ino lagi.

"Andi, iyo ino jalama diti," simbar santari ku.

"Andi. Iyo lama KL." banta kawan ku.

"Jayi biasa ya diso. Jami samo garom mok flet Pusar Ulak," katab kawan ku nangkar santari ku.

Adui adui.....  Kawan ku andi pandai kuji basantari ya murip o ino.  Indao memang garom miso flet mok Bandar sino cuma jayi biasa bila batutur ya diso jayi ngisu pelat tuntut gaya jalama Singapura. Jadi anjop talintas mok ulu o kuji ti memang jalama pagun.  Susa ni jadi o. Gawat, kain lama Malayu!!

Santari ku pun garom gala. Iyo andi mau guru o mikum. Ngakun ala andi apa kain o.  Yo banor iyo tatap lurus. Kan indao ti basantari. Tantu iyo tatap pandai kuji ti ainka lama KL! Tapi kawan ku ino tatap andi pacaya.

 Na..... gitak maap ku mok muyun sangaye.  Kalaw aro sala, adaong ngalap gina. Kuji pun aro ni pandai silap adaw bulan!

Iti aro pantun.

Bua mangga saribow pagar
Kilaw laga sawat sampayan
Kuji lama kakal balajar
Kalaw sala tolong maapkan

SANG JATI