Friday, May 30, 2014

KISA INGOB JALAMA MAPAOK

Ti kisa Ingob.

Suang jalama parna  karangow sarita iti tapi kakal anjaop arao esoi-esoi nanulis kisa ao senalom buku ataupun uno-uno gala.  Jadi lakak sarita ti malanjaop gala-gala  jadi mancoi ni agaon ku nulis sarita ao ti diti mok blog Tuntut Sang Jati ti.

Ingob ti manyanai tuwo kadiok,  inan ao kakal tagap tapi talingao ao mapaok andi pa karangow tuntut jalama. Bingoal kain jalama suang.  Susa kan batuntut ya diso. Lain agaon jalama nyabit lain gat karangaon  ao. Pandai la jati gaimana ula jalama mapaok ti. Kadang-kadang jati pun magirak makito diso.

Tuturan ao mantiti.........

Sambut eno Ingob ti taman nuli nanaw manuwo sada mok bawang Kagu. Talu inan sengaye ero nanaw eno. Suang sada alap ero talu. Ero bakayu ngisu padas. Malumla jaman eno anjaop lagi arao injin outbot. Sengaye jalama ngisu barasi bakayu li dud li saba. Kalau li saba mancoi kadiok pasal sanang bakayu, kalap laju ni nyugut daraos aig. Tapi kalau samuloak li dud paya kadiok. Paksa bakayu kuat ngalawan daraos. Jadi ero talu inan ti bakayu samuloak li dud muli li alung Bawang Singob (Sungai Singap).

Ingob ti makuku mok dulung sakali.  Ero bakayu macam biasa gala. Nayak gena ngibit muli sada suang alap ero nanuwo sambut eno kemaye.

Mana-mana kawan ao yao duo likud ti karangow katab jalama suang bakayu tad saba. Kali enintoang  duo, wow, arao duo bua padas gayao panu ya jalama banca Kayan ngandakaop ero ti. Arao miso tanjung sadu ero ampak eno.    Ero katandu yao ngandakop ero eno mimang banca  Kayan.  Ayu rupa padas ero pun lain ni agak ao. Babatik,  mawad lagipun gayao. Mimang Kayan mikot kan ngayau mamatai esoi gala jalama yao garaom isan tambing Bang Pali (Sungai Belait) ampak eno.

"Kayan Ngob. Kayan!"  rauk kawan ao ti tad dulin ngara di Ingob.

"Tayan?" saut Ingob tad dapan. Andi pa lurus rangaow ao. Kayan sangka ao sada tayan.

"Ain tayan. Kayan! Kayan !" rauk kawan-kawan ao tad likud.

"Kalau tayan, mancoi nao. Malap agaon mais," jawap Ingob lagi.


"Kayu laju-laju Ngob. Kasup Kayan jati la! " kain duo tad likud. Rasao kan kasiow pasal Ingob ti andi ngarati tuntut duo ti. Jalama mapaok tantu la macam eno. Lain agaon nyabit lain rangaow ao.

Uno lagi duo yao likud ti pun bakayu babayau antaob-antaob gena makak makasup padas ero gama padas Kayan yao suang eno.   Andi kaliman lala.  Babayau sengaye angguta. Kalau kasup tantu ero talu ti sengaye matai gama Kayan. Kayan ti banca rat. Banca yao suka mikot mangayau tad pagun sambila. Tad dud bawang Baraom  ekot ero.

Dami kejugal gala dulung padas ero ti mok tambing alung bawang Singob kawan Ingob yao duo likud ti pun tarus tamindak li tambing midu likas-likas nakaod tambing bawang yao tambiring eno. Danuwan duo Ingob ti turi mok padas. Jalama midu ngibit nyawa mimang la macam eno gaya ao. Sandiri ngibit inan sandiri. Ngibit midu nyawa. Tapi sampat ni duo ngara Ingob nyu midu. Tapi jalama mapaok dambao kalap karangow banaor. Ingob andi sadar uno pasal kawan-kawan ao eno basimbul midu. Eyo andi katuyi  ayau Kayan ngandakaop ero ti kuma.

Pelan-pelan Ingob ti nendau tad padas ao. Nalap ao tali akut padas kan agaon ao ngakut disan tambing bawang eno la.   Suda enakut ao eyo pun nakaod tamindal tambing bawang Singob eno barinut-barinut. Kanandaoi  ao tabulang ao ya langaon kibang ao. Kandaoi patiw.   Tambing bawang masa  eno sawat  tambiring. Malum la aig bawang kuat nasakan.

Pabila Ingob ngadudug li sariba baru nao yao eyo nakito arao jalama sariba nyugut mok likud ao. Jalama ya tugug. Katua Kayan gaya ao. Tugug ao panu ya bulu lagawow. Bulu tambakow ayu ao. Gayao irak katua Kayan nakito Ingob andi kapapaol tamindal nakaod tambing bawang eno. Sangangao luang kabang ao magirak kito Ingob tad sawat.  Magirak pasal nayak gena  nakasup Ingob andi kapapaol midu ngibit inan. Gaya ao macam kan musuh Ingob tad likud. Agaon ero nikom eyaw-eyaw Ingob ti.  Laku nikom anak anuk gala pikir ero.

Ingob ti sanginan gala tapi jalama Kayan ti suang. Arao baratus inan sengaye ero.  Uno lagi janugal gama Ingob tabulang ao li likud. Andi paduli suat atau andi kasuat. Bal-bal jugal gala..  Andi eno pun tantu matai gama Kayan yao suang eno pikir ao.   Nasip Ingob mancoi banaor karna anci tabulang ao lurus kasuon mok luang kabang katua Kayan eno. Andi sampat eyo nyilat. Nabaong senalom kabang ao.  Andi ngasi patua kabaol ao. Mantagu ni eyo kalau kasuat anci tabulang mok luang kabang ao. Eyo pun natumbang buwod-buwod  tarus  natai  apar isan tambing Bawang Singob eno  ni. Kawan-kawan ao sengaye kasangang. Andi pasaya katua ero natai macam eno.  

Ingob uno lagi nasimbul nidu antaob-antaob laju  lakak nakapaon jalama ayau yao suang eno. Nidu diso li mok alai sulap raraw ao. Alai bataon ao yao diok eno sadu tad alai gayao ero. Tantu jalama ayau eno andi kalap nyugut diso pikir ao.  Andi eyo seow muli li alan gayao ero karna eyo pasaya Kayan eno tantu nanaw ngayau li dino. Mimang suda naye jalama mok alan gayo ero eno suda panatai gama Kayan kain Ingob senalaom gena ao. Andi eyo sadar jalama Kayan ti suda nuli andi jadi ngayau pasal katua yao gayao ero suda natai. Kiro andi mancoi angai la untuk ero kalau katua ero suda matai samasa balawan. Ero bakayu nuli li pagun ero ngibit bangkai katua ero eno.

Saminggu salapas kajadian eno Ingob pun suba-suba muli li dalai gayao ero.  Pakiat sengaye jalama dalai  nakito Ingob nuli  eno. Kakal eyaw lagi Ingob. Sangka anak sawao ao Ingob ti suda natai panatai gama Kayan mpak eno.

Masa Ingob nikoat eno ero sibuk ngal akan turu untuk diso.  Senalaom adat jalama Sang Jati  mimang arao adat makan adaw untuk jalama natai.  Arao akan talu, turu, mapaod apat ya akan apat ngapaod ao. Sawao ao suda saminggu napuwod. Adat ni eno. Kalau matai anao maka sawao ao masti mapuwod. Kalau menyanai natai sawao ao maka eyo masti magalang.  Eno adat sanugut tad laid. Adat Sang Jati sandiri.

Nayak gena sengaye jalama ya arao masa eno. Andi jadi ngal adat makan adau. Gananti ero ya adat basangi. Basangi ngambaca dua salamat pasal Ingob salamat andi suat patai jalama Kayan. Basukur karna Ingob anjaop arao uno-uno. Nayak gena anak ya sawao ao. Sawao ao andi neo jadi tarus nyambung puwod ao karna  anao ao Ingob andi  natai.

Macam eno la katab tuturan Kisa Ingob Jalama Mapaok.

----------------------------------------------------


[Ti kisa banaor. Ngaran jalama enisu nao ainka ngaran ao yao banaor.  PENULIS)